Jak ocenić ryzyko?

Svenska Dagbladet: ”Otydligt hur Sverige värderar coronarisker”

Niejasny sposób oceny ryzyka w Szwecji

W "erze koronawirusa" w środowisku badawczym i medycznym powstały dwa przeciwne obozy o różnych poglądach na temat postępowania z pandemią. Ale to nie jest tylko spór badaczy - obie strony mają swoje wsparcie wśród dziennikarzy, polityków i ogółu społeczeństwa.

Chcę omówić debatę z perspektywy ryzyka, bazując na moich podwójnych kompetencjach i doświadczeniu jako lekarza i inżyniera bezpieczeństwa, z doświadczeniem w zakresie bezpieczeństwa pacjentów i pracy związanej z bezpieczeństwem w branży kolejowej. Konflikt ten wydaje się nie tyle dotyczyć nauki, co raczej luk w obecnej wiedzy i znaczenia niepewności. To, co różni przeciwne obozy, polega w dużej mierze na ocenie ryzyka i akceptacji ryzyka. Obejmuje to sposób oceny i porównania ryzyka związanego z covid-19 z innymi rodzajami ryzyka. Nie chodzi o to, kto ma rację, a kto nie, ani też o to, kto ma rację w odległej perspektywie.

Jest to całkowicie naturalne, że różni eksperci dokonują różnych ocen, gdy niepewności są duże, ponieważ nie ma zbadanych faktów, a nawet najlepsi badacze mają osobisty ogląd sytuacji. Należy również pamiętać, że nawet najbardziej kompetentni ludzie mają niedociągnięcia i popełniają błędy, zarówno w sytuacjach awaryjnych, jak i w analizach przeprowadzanych w ciszy i spokoju. Błądzenie jest rzeczą ludzką i ten fakt jest ważnym punktem wyjścia do działań zapobiegawczych w zakresie bezpieczeństwa. Dlatego ważne są dobre procesy analizy ryzyka, kryteria akceptacji ryzyka i niezależne audyty.

Uważam, że brak jasnych kryteriów akceptacji ryzyka w znacznym stopniu przyczynia się do tego konfliktu, a te kwestie powinny być ustalone na długo przed pandemią. Oceny ryzyka muszą dokonywać eksperci, ale kryteria akceptacji poważnych zagrożeń społecznych powinny być ustalane przez rząd i parlament. Nie wiem, jaką metodologię analizy ryzyka stosuje się w kontroli zakażeń. Ale debata nie stałaby się tak zaciekła, gdyby istniały ustalone i przemyślane kryteria akceptacji. Teraz każdy opiera się na własnych kryteriach.

Pojęcie ryzyka odnosi się do ważenia możliwych konsekwencji i prawdopodobieństw. Ryzyko może być ogromne, nawet jeśli prawdopodobieństwo jest niskie, jeśli konsekwencje mogą być poważne. W ocenie ryzyka należy w miarę możliwości wykorzystywać dowody i fakty, ale należy także brać pod uwagę niepewność, w przeciwnym razie można pominąć zapobieganie poważnym zagrożeniom. W przypadku niepewności nie należy po prostu zaczynać od tego, w co wierzy się najbardziej i co zdają się potwierdzać istniejące badania, lecz należy ocenić wszystkie możliwe scenariusze.

Kryteria akceptacji ryzyka są sposobem uzgodnienia, na co jest się przygotowanym, aby zapobiec różnym zagrożeniom. Pojęcie akceptacji można zilustrować zasadą "alara" (as low as reasonably achievable), co oznacza „tak niskie, jak to rozsądnie osiągalne”. W skrócie, ryzyka są podzielone na trzy rodzaje; całkowicie dopuszczalne ryzyko i całkowicie niedopuszczalne ryzyko oraz pozycja pośrednia z ryzykiem, któremu należy zapobiegać, ale biorąc pod uwagę między innymi koszty. Pośredniemu rodzajowi ryzyka należy zapobiegać, jeśli jest to łatwe i tanie, ale im trudniej i drożej jest zapobiegać ryzyku, tym ważniejsze jest przeprowadzenie dokładniejszej analizy przed podjęciem decyzji o podjęciu działań. Ważne jest ustalenie limitu dopuszczalnego ryzyka oraz limitu między tym co należy, a tym co powinno się zapobiegać.

Decyzje dotyczące środków mających na celu ograniczenie lub wyeliminowanie ryzyka powinny ostatecznie podjąć osoby odpowiedzialne za finanse i bezpieczeństwo. Osoby odpowiedzialne powinny raczej rozważyć różne możliwe scenariusze, a nie tylko jedną propozycję do formalnego zatwierdzenia. Muszą następnie dokonać wyboru w oparciu o dowody eksperckie, muszą wziąć odpowiedzialność za wyważenie różnych zagrożeń i konsekwencji względem siebie.

Urząd Zdrowia Publicznego pod wieloma względami wykonał dobrą robotę w trudnej sytuacji. Ponieważ pandemia stała się faktem, myślę, że rozsądnie jest myśleć o działaniach w sposób zrównoważony. Ale dokonuję oceny ryzyka, że ​​różne środki powinny były zostać wprowadzone znacznie wcześniej, że środki te miałyby większy skutek, szczególnie w Sztokholmie. I myślę, że władza powinna w większym stopniu uwzględnić istniejące niepewności.

Przygotowanie kraju nie powiodło się pod wieloma względami, ale nie chodzi tylko o zapasy nadzwyczajne i plany na wypadek pandemii. Wydaje się również, że występują niedociągnięcia w systematycznym prewencyjnym zarządzaniu ryzykiem, w tym w dyskusji na temat kryteriów akceptacji. Gdzie w społeczeństwie powinna spoczywać odpowiedzialność za dostarczanie rządowi i parlamentowi dowodów eksperckich w celu wyważenia różnych zagrożeń względem siebie? Zagrożenia związane z ochroną przed infekcją należy oceniać pod kątem ryzyka finansowego, ryzyka środowiska pracy, innych zagrożeń dla zdrowia i obniżonego bezpieczeństwa pacjenta z powodu efektów związanych z odkładaniem niektórych działań. Urząd Ochrony i Gotowości Społeczności mógłby ponosić tak ogólną odpowiedzialność za zarządzanie ryzykiem w społeczeństwie. Pozytywnym skutkiem ubocznym może być transfer wiedzy z branż o dobrze rozwiniętej pracy w dziedzinie bezpieczeństwa do obszarów, które nie zaszły tak daleko.

Skupmy się bardziej na ocenie ryzyka i akceptacji ryzyka w debacie, a nie na tym, kto ma rację, a kto nie. Urząd Zdrowia Publicznego powinien poinformować o tym, jak wygląda proces oceny ryzyka przez ten urząd, częściowo o tym, co istniało wcześniej jako podstawa, oraz o tym, jak stosuje się go podczas pandemii. Urząd powinien przedstawić rządowi i parlamentowi różne propozycje do rozważenia, różne możliwe scenariusze i możliwe środki, wraz z powiązanymi ocenami ryzyka. Ci, którzy mają władzę, powinni również mieć podstawę do porównania środków z innymi rodzajami ryzyka.

Kerstin Ivarsson
lekarz, inżynier, konsultant ds. bezpieczeństwa w branży kolejowej