Opinia: "Covid-19, szwedzka droga"

Epidemia trwa, więc zwiększa sie liczba zgonów. Obecnie (dnia 07 maja) liczba zgonów przekroczyła w Szwecji 3000 osób.

W ostatnich tygodniach problemem stało się przedostanie się covid-19 do ponad połowy domów opieki nad osobami starszymi i schorowanymi, w których w sumie mieszka ok. 90 000 osób. Jest to wyraźne niepowodzenie. Od początku była mowa o szczególnej ochronie tych miejsc, pomimo to obecnie, spośród wszystkich osób zmarłych z powodu covid-19, prawie 25% to mieszkańcy tych instytucji. Pomimo to Szwedzi ani nie porzucają ani nie zmieniają swojej drogi. Czy słusznie? Czas pokaże…

Strategia przejścia przez epidemię kreuje w Szwecji Anders Tegnell – Szef Urzędu do spraw Zdrowia Społeczeństwa. Rząd opiera się na jego rekomendacjach i postępuje zgodnie z nimi. Wiarygodność mediów i statystyk medycznych nie jest podważana. Jak liczba zgonów przekłada się na na zaufanie do przybranej strategii? 

Poniżej przytaczam wyniki badania wykonanego w pierwszych dniach maja przez szwedzkie biuro badań opinii publicznej IPSOS. Pytanie, brzmiało ”Jakie zaufanie masz do Andersa Tegnella, Szefa Urzedu do spraw Zdrowia Społeczeństwa”:

• bardzo małe 5%
• dość małe 6%
• w przybliżeniu tak duże jak małe 15%
• niepewny/nie wiem 5%
• dość duże 29%
• bardzo duże 40%

Czyli, podsumowując, 69% mieszkańców Szwecji ma zaufanie, a 11% nie ma zaufania do
decyzji związanych z walką z covid-19.

W Szwecji dąży się do przejścia przez epidemię z taką szybkością, żeby nigdy liczba osób kwalifikujących się do leczenia respiratorem nie przekroczyła liczby miejsc na oddziałach intensywnej terapii. Równocześnie, nie wprowadzając drastycznych ograniczeń, stara się chronić gospodarkę, służbę zdrowia i społeczeństwo przed długoterminowymi konsekwencjami epidemii. Niewielka gęstość zaludnienia, stosunkowo dobra ekonomia i stosunkowo dobry stan służby zdrowia pozwalają na odmienne podejście do epidemii, które jednak nie jest podzielane przez inne kraje, chociaż część z nich, jak np. Norwegia czy Kanada, jest w podobnej sytuacji.

Odrębnym i ciekawym zagadnieniem jest też sprawa odmiennej sytuacji politycznej. W przeciwieństwie do sytuacji panującej w Szwecji, rządy wielu krajów korzystają z okazji i załatwiają swoje aktualne interesy polityczne. Między innymi, demonizując covid-19, sprawiają, że przerażeni epidemią obywatele są łatwiejsi do sterowania, a po epidemii będą więc wdzięczni za to że w ogóle przeżyli. Załamanie się ekonomii z powodu poprzedzających epidemię błędnych decyzji, będzie złożone na karb covid-19. Ilość osób zmarłych na covid-19, w wybranych państwach, na milion mieszkańców, stan z dnia 05 maja 2020:

• Belgia 687
• Hiszpania 541
• Wlochy 478
• Wielka Brytania 428
• Francja 392
• Holandia 293
• Szwecja 263
• Niemcy 83
• Finlandia 42
• Norwegia 40
• Czechy 23
• Polska 18
• Litwa 16
• Bialorus 10
• Ukraina 6
• Slowacja 4

Powyższa statystyka byłaby dobrą ilustracją zarzutu niechronienia szwedzkich obywateli przed zarażeniem wirusem SARS CoV-2, a zatem zwiększenia liczby zgonów, jako że w krajach, w których wprowadzono ostre restrykcje doprowadzono do ograniczenia liczby ofiar śmiertelnych. Jeżeli efekty walki z covid-19 mierzymy liczba zgonów i oceniamy je dzisiaj, to droga jak największej izolacji jest lepsza. Problem jednak polega na tym, ze walka z covid-19 to nie bieg na 100 metrów, a maraton. Bieg dopiero zaczął się.

Dzisiaj nikt nie ma możliwości pełnej oceny skutków covid-19 i stwierdzenie, które przewidywania co do przebiegu epidemii są słuszne, jak społeczeństwo i gospodarka poszczególnych krajów została przygotowana przez polityków na nadejście, spodziewanej od kilku lat, recesji i jakie działania najbardziej kompleksowo i skutecznie będą chronić społeczeństwo danego kraju, jest bardzo dyskusyjne.

Nie da się trwać w restrykcjach bez końca. Po zmniejszeniu restrykcji liczba osób zarażonych jest znacznie większa niż przed ich wprowadzeniem. Sprowadza to potencjalną groźbę nagłych, trudnych do skontrolowania wybuchów epidemii, jak we Włoszech czy w Hiszpanii. Ponadto zbyt ostre i długotrwałe restrykcje doprowadzają do zniszczenia gospodarki oraz ekonomicznych i organizacyjnych podstaw służby zdrowia. Równocześnie społeczeństwo pozbawione zostaje możliwości uzyskania stanu odporności grupowej, co, przy braku szczepionki przeciwko SARS-CoV-2, może doprowadzić do wzrostu ilości zgonów.

Dodatkowym efektem wprowadzenia restrykcji jest wywołanie poczucia olbrzymiego zagrożenia, które sprawia, że potencjalni pacjenci, w obawie przed zarażeniem covid-19 oraz z powodu ukierunkowania służby zdrowia głównie na walkę z covid-19, nie szukają pomocy w razie wystąpienia objawów innych chorób. Doprowadzi to prawdopodobnie do zwiększenia śmiertelności z powodu innych, niezwiązanych z covid-19 chorób.

Innymi słowy, w dłuższej perspektywie, dojdzie prawdopodobnie do wyrównania poziomu ilości ofiar, z tym, że szwedzkie społeczeństwo będzie prawdopodobnie bardziej odporne na nawroty  epidemii, a niezrujnowana gospodarka będzie mogła stanowić podporę do walki z nawrotami epidemii i jej wielorakimi konsekwencjami.

Porównanie statystyki zgonów spowodowanych covid19 i odroczeniem leczenia innych chorób, da nam obraz ilości ofiar epidemii. Zobaczymy to za 3-4 lata, bo prawdopodobnie to co teraz widzimy, to dopiero początek rozlicznych, nie tylko czysto medycznych, problemów, które doprowadzać będą do zwiększenia ilości zgonów.

dr Janusz Kasina
Sztokholm, 09 maj 2020